Het onderzoek om de diagnose te stellen bestaat hoofdzakelijk uit een uitgebreid oogheelkundig onderzoek:

Met een zogenoemde oogspiegel kan de arts in uw oog kijken. Uw oog wordt van tevoren gedruppeld, zodat de pupil zich verwijdt.

Een echografie geeft zicht op het inwendige van uw oog.  Bij een fluorescentie-angiografie spuit men een contrastmiddel in een ader. Hierdoor is het mogelijk speciale zwart-wit foto's van de binnenzijde van uw oog te maken.

Met een gezichtsveldonderzoek kan men de omvang van de beperking in het gezichtsveld exact meten.

Een operatie waarbij de chirurg het oog verwijdert, is niet altijd meer nodig. De afgelopen tien jaar zijn er nieuwe, oogsparende behandelingen ontwikkeld. Na deze behandelingen kan blijvende slechtziendheid aan het behandelde oog optreden.

Hoe erg dit zal zijn, is onder andere afhankelijk van de plaats van de tumor in het oog. De behandelend oogarts zal u daarover informeren. Welke behandeling u uiteindelijk krijgt, is onder meer afhankelijk van de grootte en de plaats van de tumor, eventuele uitzaaiingen, het functioneren van uw andere oog en uw persoonlijke voorkeur.

De behandeling kan bestaan uit:

Uitwendige bestraling

Inwendige bestraling

Thermotherapie

‘Sandwichtherapie’

Stereotactische bestraling

Verwijderen van het oog (enucleatie)

Uitwendige bestraling

Als de tumor te groot is voor inwendige behandeling of op een moeilijk te bereiken plaats zit, is het mogelijk deze uitwendig te bestralen. De straling komt uit een bestralingstoestel.

De kans op langdurige, ziektevrije overleving is onder meer afhankelijk van de grootte en de plaats van het melanoom. Van alle behandelde patiënten leeft na vijf jaar 65 tot 70%. Na tien jaar is dit percentage gedaald naar ongeveer 55%.

Overlevingspercentages voor een groep patiënten zijn niet zomaar naar uw individuele situatie te vertalen. Wat u persoonlijk voor de toekomst mag verwachten, kunt u het beste met uw behandelend arts bespreken.

Fluorescentie angiografie is een onderzoeksmethode waarbij foto's van het netvlies worden gemaakt met behulp van blauw flitslicht en een speciaal fototoestel.

Een in water oplosbare kleurstof (fluoresceïne of infracyanine groen (ICG)) wordt in een ader in de arm gespoten. De kleurstof verspreidt zich via de grote lichaamsader door het hele lichaam en wordt dus ook naar het oog getransporteerd.

De kleurstof verspreidt zich vrij snel na inspuiting door de bloedvaten van het oogvlies. Er worden dan meerdere foto's van het netvlies gemaakt.

Het USG-onderzoek is een echografisch onderzoek, d.w.z. geluidsgolven gaan de oogkas in, en worden teruggekaatst.

Hiermee wordt het oog in beeld gebracht op een televisiescherm, net zoals b.v. bij een echo van een baby in de buik van de moeder.

U sluit de ogen en met een staafje (een echosonde, een soort van microfoon) wordt over het ooglid heen en weer gegaan. Het onderzoek duurt ongeveer 15 minuten, is niet pijnlijk en niet schadelijk. Het onderzoek beïnvloedt het zien niet, na een kwartiertje is de oogdruppel uitgewerkt en kunt u zelfstandig naar huis.

U krijgt een week lang een aantal keer gedurende enkele minuten een dosis straling.

Deze behandeling is in Nederland niet mogelijk. Patiënten die voor deze behandeling in aanmerking komen, verwijst men naar een behandelcentrum elders in Europa.

Inwendige bestraling

Bij deze vorm van bestraling brengt men op de plaats van het melanoom een radioactief schaaltje (een soort muntje) aan op de buitenkant van het oog. Dit gebeurt onder narcose. Afhankelijk van de hoeveelheid straling die nodig is, zal het schaaltje drie tot tien dagen moeten blijven zitten. Onder plaatselijke verdoving wordt het daarna verwijderd.

Tijdens de hele behandeling verblijft u in het ziekenhuis. De dag waarop het schaaltje eruit gaat, kunt u naar huis.

Thermotherapie

Bij deze behandeling brandt infrarood laserlicht de tumor als het ware weg. Dit heet thermotherapie, omdat er sprake is van verhitting.

Thermotherapie gebeurt poliklinisch en duurt ongeveer een uur. Het oog wordt van tevoren verdoofd met enkele oogdruppels en een injectie. Zo nodig herhaalt men deze behandeling.

'Sandwichtherapie'

Een sandwichtherapie is een combinatie van de inwendige bestralingstherapie en de thermotherapie met een tussentijd van ongeveer een maand.

De tumor zal pas in de loop van maanden langzaam gaan verschrompelen. Daarom is het nodig dat u regelmatig voor controle naar de polikliniek komt. Deze combinatiebehandeling is de laatste jaren steeds vaker de eerste keuze van behandeling.

Stereotactische bestraling

Kleine en middelgrote oogmelanomen kunnen ook behandeld worden met stereotactische bestraling. Bij deze manier van bestralen houdt een speciaal soort frame uw hoofd en het aangedane oog op hun plaats. Men bestraalt de tumor op vijf opeenvolgende dagen vijf keer van verschillende kanten. De bestraling is hierdoor maximaal, terwijl de schade aan de rest van het oog zo veel mogelijk beperkt blijft. Op deze manier kunnen oogmelanomen tot 16 millimeter worden behandeld zonder dat daar een operatie voor nodig is. Voorwaarde is wel dat de tumor op een bereikbare plaats zit. Het Erasmus mc in Rotterdam is tot nu toe het enige ziekenhuis waar deze behandeling mogelijk is.

Verwijderen van het oog (enucleatie)

Indien de bovenstaande therapieën niet mogelijk zijn of als deze onvoldoende effect geven, zal het noodzakelijk zijn het oog te verwijderen. Deze operatieve ingreep gebeurt onder algehele narcose en duurt ongeveer een uur. U verblijft circa drie dagen in het ziekenhuis. Vier tot zes weken na de operatie kunt u een oogprothese aangemeten krijgen.