Het centrale deel van netvlies (de macula) zorgt voor het waarnemen van kleine details.

Dit wordt mogelijk gemaakt doordat in het centrum de grootste concentratie aan contrast- en kleurziencellen (de kegeltjes) aanwezig is.

Het overige deel van het netvlies zorgt voor het perifere zien (de grootste concentratie aan staafjes): bijvoorbeeld bewegingen kunnen met dit deel van het netvlies juist goed onderscheiden worden. Denk aan het opmerkzaam worden dat iemand met de auto of de fiets van rechts op je afkomt, daarna wordt er pas met het centrum van het netvlies naar gekeken en is er de gewaarwording van wat er precies te zien is.

Het afsterven van de kegeltjes wordt macula degeneratie genoemd. Het scherpe zien verdwijnt en er blijft midden in het beeld een vlek achter. De rest van het netvlies blijft dus wel werken, zodat men in staat blijft om zijn weg in huis en daar buiten min of meer zelfstandig te vinden, ook al mist men dan scherpte.

Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. Vaak wordt maculadegeneratie 'slijtage' van het netvlies genoemd. Zoals in een fototoestel de film de lichtgevoelige laag is, zo is het netvlies de lichtgevoelige laag van het oog.

Photodynamische therapie (PDT)

Maculadegeneratie treedt als droge of natte (exsudatieve) AMD op.  De behandelingsmethode PDT kan uitsluitend bij de natte AMD gebruikt worden, echter alleen onder bepaalde voorwaarden die slechts twee procent van alle AMD-patiënten betreffen. 

Bij de natte AMD wordt het gezichtsvermogen zodanig gereduceerd dat de patiënten niet meer kunnen lezen en het centrale gezichtsveld zodanig uitvalt dat zij hun dagelijkse leven niet meer zelfstandig kunnen regelen. 

Bij de exsudatieve maculadegeneratie wordt zeer veel vloeistof verzameld.  Bij sommige patiënten ontstaan er vaatwoekeringen die bloedingen tot gevolg kunnen hebben.  Verder ontstaan er littekens op de gevoelige netvliesstructuren.

Bij deze patiënten is de prognose zeer slecht.  Zij moeten er rekening mee houden dat 70 procent van hen binnen twee jaar het centrale gezichtsvermogen aan beide ogen verliest. 

Bij de PDT wordt er een door licht geactiveerde kleurstof in een ader in de arm gespoten, die zich in de zieke vaten van het oog onder het netvlies verzamelt. 

Met een speciaal op de kleurstof afgestemd licht met een lage intensiteit wordt er een voor dit gebied begrensde reactie teweeggebracht die ervoor zorgt dat de nieuwe en woekerende cellen vernietigd worden.

Bij het eerste gebruik van deze methode konden wetenschappers van de Universiteitskliniek Lübeck bij 97 patiënten met een uitgebreide vorming van nieuwe vaten en een voortgeschreden verlies van het gezichtsvermogen, een fotodynamische therapie met succes toepassen.

Andere toepassingen PDT

PDT wordt verder gebruikt voor diverse aandoeningen van de retina waarbij vaatnieuwvormingen betrokken zijn.

Voorbeelden hiervan zijn retinitis centralis serosa en diabetische retinopathie.

Bij de PDT-behandeling wordt er een kleurstof (Visudyne) via een infuus in de arm gespoten, die zich in de zieke vaten van het oog onder het netvlies verzamelt.

Met een speciaal op de kleurstof afgestemd licht met een lage intensiteit wordt er een voor dit gebied begrensde reactie teweeggebracht die ervoor zorgt dat de nieuwe en woekerende cellen vernietigd worden.

Voor aanvang van de behandeling worden eerst de pupillen wijder gemaakt met behulp van oogdruppels. Hierdoor gaat u wazig zien, gedurende enkele uren.

De tijdsduur van de toediening bedraagt 10 minuten en na 15 minuten wordt u behandeld. De behandeling zelf duurt 83 seconden.

Na de behandeling wordt u geadviseerd om twee dagen binnen te blijven en uzelf te beschermen tegen zonlicht en halogeenverlichting.

Als u in de eerste 48 uur na de behandeling overdag buiten moet zijn, moet u uw huid en ogen beschermen door beschermende kleding en een donkere zonnebril te dragen. Zonneschermen bieden geen bescherming. 

Normaal licht binnenskamers is veilig. Blijf niet in het donker; als u uw huid blootstelt aan normaal licht binnenskamers, helpt dit immers om de kleurstof Visudyne sneller uit uw lichaam te verwijderen.

De PDT-behandeling levert een litteken op. Als de vaatnieuwvorming onder de fovea zit, is een laserbehandeling geen goede optie. Er zou dan immers een litteken in de fovea ontstaan waardoor de patiënt direct een stuk slechter ziet.

In dat geval zal de oogarts een injectie met vaatgroeiremmers (b.v. Avastin® of Lucentis®) overwegen.